Noyabrın 25-i Qadınlara Qarşı Zorakılığa Qarşı Beynəlxalq Mübarizə Günüdür və bu gün ictimai məlumatlılığı artırmaq, mövcud problemləri tanımaq və zorakılıqla mübarizə üçün gələcək strategiyaları müəyyən etmək məqsədi daşıyır. Bundan əlavə, bu gün gender əsaslı zorakılığa qarşı 16 günlük qlobal kampaniyanın başlanğıcını qeyd edir.

Qanunvericilik və ya institusional dəyişikliklərdən asılı olmayaraq, Gürcüstanda qadınlara qarşı zorakılıq və ailə daxili zorakılığı mühüm problem olaraq qalır. Halların qarşısının alınması, vaxtında aşkar edilməsi və halların effektiv cavablandırılması istiqamətində hələ də xeyli problemlər mövcuddur.

Qanunvericilik səviyyəsində cinsi zorakılığın tərifinin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması problem olaraq qalır. Xüsusilə, zorlamanın mövcud tərifinin dəyişdirilməsi və orada sərbəst və könüllü razılıq komponentinin müəyyən edilməsi. Azyaşlı evlilik və nişanlanma nisbəti həyəcan vericidir. Xidmətlərin İnkişafı Agentliyinin hazırladığı statistikaya əsasən, 2020-ci ildə 479, 2021-ci ildə 476, 2022-ci ilin 6 ayında 189 qız yetkinlik yaşına çatmayan valideyn kimi qeydiyyata alınıb.

Ailə daxili zorakılığı hallarının yüksək olması və profilaktik tədbirlərin görülməməsi mühüm problem olaraq qalır. Gürcüstan Daxili İşlər Nazirliyinin 2022-ci il 9-na olan məlumatına görə, mümkün məişət zorakılığı faktları üzrə 6520 qətimkan tədbiri seçilib, 3064 fakt üzrə araşdırmalara başlanılıb. Zorakılığın ekstremal formalarının, qətllərin və qadınların öldürülməsinə cəhdin miqyası narahatlıq doğurur ki, bu da ildən-ilə azalma tendensiyası ilə xarakterizə olunmur. Xalq Müdafiəçisinin əlində olan rəsmi statistik məlumatlara görə, 2022-ci ilin 10-cu ayında Gürcüstanda 18 qadın qətli hadisəsi qeydə alınıb, onlardan 11-də ailə cinayətinin əlaməti müəyyən edilib. Qətlə cəhd nisbəti daha yüksəkdir, burada 32 hadisədən 26-sı ailə cinayəti kimi törədilib.

Qadınlara qarşı zorakılıq və ailə daxili zorakılığı halları ilə bağlı dövlət qurumları arasında razılaşdırılmış və əlaqələndirilmiş iş problem olaraq qalır. Nəticədə gender əsaslı cinayətlərə dövlətin reaksiyası səmərəsiz olur. Qeyd olunan yanaşma cinayət-hüquq siyasətinin praktikada həyata keçirilməsini xeyli zəiflədir.

Qadınların iqtisadi müstəqilliyinin artması zorakı mühiti tərk etmə ehtimalı ilə birbaşa bağlıdır. Bu prosesdə uzunmüddətli mənzil təminatı, məşğulluq və peşə hazırlığı imkanlarının inkişafı, qadınlara iqtisadi dəstək qaçılmazdır. Bundan əlavə, ictimai maarifləndirmə kampaniyalarının aparılması və bərabərlik prinsiplərinin bütün təhsil növlərinə inteqrasiyası zəruridir ki, bu da əsas bərabərliyi daha da təmin edəcəkdir.

Müvafiq olaraq, Gürcüstanın Xalq Müdafiəçisi Gürcüstan parlamentini, mərkəzi və yerli hakimiyyət orqanlarını gələcək tədbirlərin həyata keçirilməsinə üstünlük verməyə çağırır:

⁻ cinsi zorakılığa dair qanunvericiliyi təkmilləşdirmək və beynəlxalq standartlara uyğun olaraq, cinsi zorakılığın tərifini qurbanın azad, həqiqi və könüllü razılığının olmaması ilə əsaslandırmaq;

⁻ Gender bərabərliyi məsələləri bütün növ təhsilə inteqrasiya edilməli və gender bərabərliyi və ailə daxili zorakılığı ilə bağlı ictimai məlumatlılığın artırılması məqsədilə maarifləndirmə kampaniyaları planlaşdırılmalıdır;

⁻ qadınlara qarşı zorakılıq və/və ya ailə daxili zorakılığı qurbanlarının müəyyən edilməsi, onların müdafiəsi, yardımı və reabilitasiyası üçün milli müraciət prosedurları sənədini təsdiq etmək;

⁻ Qadınların iqtisadi səlahiyyətlərinin artırılmasını təşviq etmək üçün müvafiq layihə və proqramlar planlaşdırılmalıdır.