12 və 18 sentyabr 2025-ci il tarixlərində Gürcüstanın Xalq Müdafiəçisi Levan İoseliani Tbilisi, Samqori və Qldani, habelə Xaşuri şəhərlərindəki sosial yeməkxanalara baş çəkib, oradakı ümumi vəziyyət, o cümlədən sanitar-gigiyenik şəraitlə tanış olub və benefisiarlarla söhbət edib.

Adekvat həyat səviyyəsinə, o cümlədən qida hüququna çıxış ləyaqətli yaşamaq və sağlamlığın qorunması üçün zəruri ilkin şərt olan əsas insan hüququdur.[1] Gürcüstanda hazırda bələdiyyələr daxilində həyata keçirilən pulsuz yeməkxana proqramı sosial cəhətdən həssas ailələrə yemək xidmətləri göstərir. Xalq Müdafiəçisi mütəmadi olaraq pulsuz yeməkxanalardakı vəziyyəti yoxlayır və qiymətləndirir.

Qeyd olunan monitorinq və səfərlər nəticəsində İctimai Müdafiəçi əvvəlki illərdə apardığı monitorinqlər kimi (https://shorturl.at/4HAhZ) yenidən xidmət keyfiyyətinin yüksəldilməsi və benefisiarların hüquqlarının müdafiəsinin təmin edilməsi məqsədilə effektiv cavab tədbirləri tələb edən bir sıra sistem xarakterli problemləri aşkar edib. Məhz:

Qeyd olunan monitorinq və səfərlər nəticəsində Xalq Müdafiəçisi əvvəlki illərdə apardığı monitorinqlər (https://shorturl.at/4HAhZ ) kimi, yenidən xidmət keyfiyyətinin yüksəldilməsi və benefisiarların hüquqlarının müdafiəsinin təmin edilməsi məqsədilə effektiv cavab tədbirləri tələb edən bir sıra sistem xarakterli problemləri aşkar edib. Məhz:

Ölkədə pulsuz yeməkxana xidmətlərinin idarə edilməsi və göstərilməsi üçün hələ də vahid standart yoxdur. Bələdiyyələrdə qidanın miqdarı, kalorililiyi, infrastruktur və gigiyena tələbləri müxtəlif üsullarla müəyyən edilir;

• Benefisiarların fərdi qida ehtiyacları nəzərə alınmır: menyu yalnız büdcədən asılıdır, enerji dəyəri və sağlamlıq və ya yaş faktorları nəzərə alınmır, mütəxəssislər demək olar ki, prosesə cəlb edilmir, menyu isə çox vaxt illərlə dəyişməz qalır;
• Bəzi bələdiyyələrdə əlavə siyahı yoxdur, ona görə də yeni benefisiarlara yalnız əsas siyahıdan kimsə çıxarıldığı halda xidmət almaq imkanı verilir.

Bu problemlər göstərir ki, Gürcüstan hökuməti pulsuz yeməkxana xidmətləri üçün minimum standartları işləyib hazırlamalı və təsdiq etməlidir, bələdiyyələr isə benefisiarları sərfəli və keyfiyyətli qida ilə təmin etmək üçün yerli ehtiyacların öyrənilməsini və müvafiq maliyyə resurslarının tapılmasını təmin etməlidir.

[1] BMT-nin İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar üzrə Beynəlxalq Paktı (ICESCR), Maddə 11