Ժողովրդական պաշտպանը բացասաբար է գնահատում դատական համակարգի հետ կապված օրենքի նախագիծը
Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը մտահոգված է, որ Վրաստանի խորհրդարանը արագացված կարգով, առանց քաղաքացիական հասարակության հետ նախնական խորհրդակցության և առանց բավարար բանավեճի, քննարկում է դատական համակարգի ծայրահեղ վտանգավոր փոփոխությունները: Անթույլատրելի է ընդամենը 2-3 օր հատկացնել նման հարցերի քննարկմանը, առանց օրինագիծը հրապարակելու նշանակել հանձնաժողովի նիստ և շահագրգիռ անձանցից խլել քննարկմանը մասնակցելու տեղեկացված հնարավորությունը։
Չափազանց ուշագրավ է, որ օրինագծի վերաբերյալ կարևոր հայտարարություն է տարածել դատավորների մի մասը, որտեղ խոսվում է առաջարկվող փոփոխություններով դատավորների անհատական անկախության համար էական վտանգ ստեղծելու մասին։ Մենք գնահատում ենք նրանց քաջությունը, լիովին կիսում ենք նրանց գնահատականը և կոչ ենք անում խորհրդարանին նախատեսել այս ուղերձը։ Հաշվի առնելով, որ Արդարադատության գերագույն խորհուրդը, որի սահմանադրական առաջնահերթ պարտավորությունն է պաշտպանել անհատ դատավորի անկախությունը, լռում է այս կարևոր փոփոխությունների վերաբերյալ, հիմնավոր կասկած կա, որ օրինագիծը նախապես համաձայնեցված է եղել դատավորների ազդեցիկ խմբի հետ։ Ցավալի է, որ դեռ չենք լսել Արդարադատության գերագույն խորհրդի նախագահի կողմից նշանակված անդամի կարծիքը առաջարկվող փոփոխությունների վերաբերյալ։ Այլ ոչ դատավոր անդամները, որոնց պետք է ընտրեր խորհրդարանը, մինչ այժմ Արդարադատության գերագույն խորհրդի կազմում չեն, և այս տարվա հունիսից 5 պաշտոն թափուր է։
Որպեսզի բարեփոխումը ճիշտ ծրագրվի, անհրաժեշտ է ճիշտ գնահատել առկա իրավիճակը։ Առանց նման գնահատականի հնարավոր չի լինի հասնել որևէ առաջանցիկ փոփոխության և գործընթացներում դրական դինամիկա առաջացնել։ Դրանից դուրս օրինագիծը չի անդրադառնում նաև ապրիլի 19-ի համաձայնագրին և չի անդրադառնում համաձայնագրի բարեփոխումների խնդիրներին ու ոգուն։
Կարևոր է, որ ներկայացված օրենքի նախագիծը գնահատվի ոչ թե ընդհանուր, այլ տվյալ համատեքստում, գործող խորհրդի պայմաններում և արդարադատության ողջ համակարգի առջև ծառացած ամենալուրջ մարտահրավերների համատեքստում։ Սույն հայտարարության մեջ հակիրճ թվարկում ենք օրինագծով նախատեսված այն խնդիրները, որոնք խիստ խնդրահարույց են և ուղղակիորեն ուղղված են դատական համակարգում իրավիճակի վատթարացմանը, մասնավորապես.
- Դատավորներին գործի քննարկումից հեռացնելը չափազանց հեշտանում է, և առաջանում է տարածք մանիպուլյացիայի համար.
- Դատավորների կարգապահական պատասխանատվության հարցերով որոշումների համար անհրաժեշտ ձայների թիվը կրճատվում է, և դրա համար բավարար կլինեն միայն Արդարադատության գերագույն խորհրդի միայն դատավոր անդամների ձայները, ինչը հակասում է իշխանությունների տարանջատման սկզբունքին.
- Դատավորների հարկադիր գործուղումների ժամկետը չորս անգամ ավելացվել է, վերաքննիչ դատարանի ստորադաս ատյանում հարկադիր գործուղումների արգելքը հանվել է՝ այդպիսով պատժիչ նոր լծակներ ստեղծելով դատավորների ազդեցիկ խմբի ձեռքում, իրենց համար անընդունելի գործընկերների նկատմամբ.
- Դատավորների արտահայտման ազատությունը սահմանափակվում է կարգապահական պատասխանատվության նոր հիմքով, որը գործնականում կարող է խնդրահարույց լինել.
- Խստացվում է դատավորների կարգապահական պատասխանատվությունը.
- Առաջին և երկրորդ ատյաններում դատավորների նշանակման համակարգը դառնում է էլ ավելի անթափանց, շահերի բախման հող է ստեղծվում, ըստ արժանիքների դատավորների ընտրությունը ավելի է թուլանում.
- Կարգապահական վարույթը կանցկացվի արագացված կարգով, ինչը կարող է խաթարել թափանցիկությունը.
Փաստորեն, առաջարկվող օրինագծից տպավորություն է ստեղծվում, որ դատավորների մի ազդեցիկ խումբ պատրաստվում է պատժել իր համար անցանկալի դատավորներին և հեռացնել նրան դատական համակարգից։ Ցավալի է, որ նման կտրուկ բացասական բովանդակությամբ օրինագիծ է նախաձեռնվել իշխող կուսակցության պատգամավորների կողմից և քննարկվում է արագացված կարգով։
Կոչ ենք անում Վրաստանի խորհրդարանին չաջակցել առաջարկվող փոփոխություններին, քանի որ դրանք կտրուկ վատթարացնում են արդարադատության համակարգի վիճակը և արդար դատաքննության իրավունքը Վրաստանում։ Օրինագծի ընդունման դեպքում կոչ ենք անում Վրաստանի նախագահին օգտագործել իր տրամադրության տակ եղած հնարավորությունը և մոտիվացված դիտողություններով օրինագիծը վերադարձնել խորհրդարան:
